“You have been born and live for so long, don’t ever give up on things you never try because life means gold, not a waste.”
និន ថានីរចនា
រចនាជាកម្មការនីកាត់ដេរវ័យ ២៥ឆ្នំា រស់នៅក្នុងខេត្តបាត់ដំបង។ ឧបសគ្គដ៏សំខាន់សម្រាប់រូបនាងនោះគឺការបាត់បង់ឪកាសការងារ។ រចនាមានក្តីបារម្មណដោយសារតែគាត់មានជំងឺស្វិតដៃជើងតំាងពីកំណើតនិងបច្ចុប្បន្ននាងធ្វើដំណើរដោយប្រើប្រាស់រទេះជនពិការ។ ចាប់តាំងពី មានជំងឺកូវីដ១៩ឡើងមកបានធ្វើអោយការផលិតក្នុងរោងចក្រជាច្រើនត្រូវទទួលរងផលប៉ះពាល់ ហើយមនុស្សជាច្រើនត្រូវ
បានបញ្ឈប់ពីការងារដោយមូលហេតុផ្សេងៗ មួយចំនួន។ ប្រសិនបើគ្មាន ការងារធ្វើនោះទេ នាងនឹងខ្វះខាតថវិការក្នុងការបង់ថ្លៃបន្ទប់ជួល និង អាហារ។
“ភាពជោគជ័យធំបំផុតនៅក្នុងជីវិតខ្ញុំ គឺការដែលខ្ញុំអាចរៀនអាន និងរៀន សរសេរបាន។ ខ្ញុំមិនដែលគិតថាខ្ញុំនិងធ្វើបាននោះទេ ព្រោះការដែល ខ្លួនខ្ញុំមានពិការភាពបែបនេះបានធ្វើឲ្យខ្ញុំបាត់បង់កម្លំាងចិត្តទៅលើខ្លួន
ឯងរួចមកហើយ។ ប៉ុន្តែមិនដូច្នោះទេខ្ញុំបានទទួលបានការសិក្សា និងបានខិតខំពុះពារដើម្បីស្វែងរកចំណេះដឹង។
“អ្នកត្រូវតែរឹងមាំសូមកុំមានគំនិតក្នុងការបញ្ចប់ជីវិតខ្លួនឯងដែលយើងកើត មកក្នុងស្ថានភាពបែបនេះ។ សូមកុំ យកជីវិតរបស់អ្នកមកលេងសើច អ្នកត្រូវតែតស៊ូព្រោះជីវិតយើងម្នាក់ៗគឺជាមាស មិនមែនជាសំរាមនោះទេ ។”
Nin Thany Rachana
Rachana is a 25-year-old woman from Battambang who works at a garment factory. Her biggest fear is losing her current job and being unable to find a new one. She feels this fear is increased as she has a lower leg impairment and is a wheelchair user. COVID-19 has seen a dramatic decrease in production at her factory, and many people have been fired. If Rachana was unemployed, her life would be so much harder; she would not be able to pay her rent, pay for food and cover her living expenses.
“My biggest accomplishment is being able to learn how to read and write. I never thought I would be able to because I always thought having a disability was a disadvantage for me. But, I did get to study and fought hard to have that knowledge. Please be determined, don’t ever think about death; life is very valuable, don’t take it for granted.”
ប៊ិត សាវី
សាវីគឺជាកម្មការនីកាត់ដេរវ័យ ២៨ ឆ្នាំក្នុងខេត្តបាត់ដំបងហើយមានការលំបាក ក្នុងការដើរ ក្រោយពីការឆ្លងជំងឺខួរឆ្អឹងខ្នងកាលពេលនាងនៅតូច។ ក្នុងអំឡុង ធំដឹងក្តីឡើងដោយមានពិការភាព នាងត្រូវបានអ្នកដទៃវិនិច្ឆ័យហើយត្រូវទទួល រងជាមួយយោបល់អវិជ្ជមានជាច្រើនពីពួកគេ។ មនុស្សជិតស្និទ្ធនឹងនាងតែងប្រាប់ នាងរឿយៗ ថាមិនឲ្យនាងទៅសាលារៀនឬក៏មានការងារធ្វើដែរ។ ផ្ទុយទៅវិញពួក គេបានទទូចឱ្យនាងស្នាក់នៅផ្ទះ និងធ្វើកិច្ចការផ្ទះទាំងអស់ទៅវិញ។
“ ការតស៊ូ របស់ខ្ញុំក៏ទទួលបានផលហើយខ្ញុំក៏បានទទួលឪកាសការងារនិងអាច រកកម្រៃខ្លះមកផ្គត់ផ្គង់ខ្លួនខ្ញុំនិងក្រុមគ្រួសាររបស់ខ្ញុំ។ ហើយចំពោះខ្ញុំ … ខ្ញុំមិនបានខំប្រឹងប្រែងដើម្បីធ្វើឱ្យអ្នកណាម្នាក់ចាប់អារម្មណ៍ទេ ប៉ុន្តែខ្ញុំសង្ឃឹមថា ប្រជាជននឹងផ្តល់ការគោរពដល់ខ្ញុំ តាមរយៈការខិតខំរបស់ខ្ញុំ។“
“ខ្ញុំតែងតែរំលឹកប្រាប់ដល់ខ្លួនឯងតាំងពីខ្ញុំនៅក្មេងថា រូបខ្ញុំមិនមានគ្រួសារណា ដែលខ្ញុំអាចពឹងពាក់បានទេ ហើយពេលដែលខ្ញុំធំឡើងក៏គ្មានអ្នកណាជួយដល់ ខ្ញុំទៀត។ ដូច្នេះខ្ញុំត្រូវតែធ្វើអ្វីដែលជាខ្លួនឯង និងយ៉ាងហោចណាស់ក៏ទទួលបានការសិក្សារអប់រំមួយសម្រាប់ជីវិតរបស់ខ្ញុំដែរ។”
Bet Savy
Savy is a 28 year-old garment worker in Battambang province and experiences difficulty walking stemming from a polio infection when she was little. Growing up with a disability, she was often judged by others and had to deal with their negative comments. People close to her would tell her to not go to school or to not find a job. Instead, they insist that she stays home to do all the house chores.
“Determination paid off and I received a job offer and managed to earn money to support myself and my family. And to me… I haven’t done this to impress anybody but I hope people will embrace me through my hard work.”
“I kept reminding myself that when I am young I could have my family to rely on but when I am older nobody is going to help me forever. So, I have to be present for myself and get at least some education.”
“As a woman in this society where even my family don’t support what I try to fight to live for, it is very challenging but I know I will keep fighting no matter what circumstances I have to go through.”
ឡា ដា
ឡាដាគឺជាស្ត្រីវ័យ ៣៥ ឆ្នាំ នាងធ្លាប់ជាកម្មការិនីរោងចក្រកាត់ដេរប៉ុន្តែ នៅពេលដោយសារមេរោគកូវីដ ១៩ នាងត្រូវបានបាត់បង់ការងារ។ នាងគឺជាស្ត្រីម៉េម៉ាយរស់នៅមានកូនស្រីម្នាក់ក្នុងបន្ទុក ក្នុងបន្ទប់ជួល មួយកន្លែងក្នុងខេត្តបាត់ដំបង។ នាងត្រូវការប្រើប្រាស់រទេះជនពិការ ដោយសារតែភាពពិការជើងរបស់នាងដែលបានកើតឡើងបន្ទាប់ពី នាងបានធ្លាក់ពីលើដើមឈើ។
នាងធ្លាប់ជាអ្នកលក់បន្លែម្នាក់នៅផ្សារក្នុងស្រុកប៉ុន្តែនាងបានបាត់បង់ ការងារបន្ទាប់ពីជួបគ្រោះថ្នាក់ដោយសារនាងត្រូវសម្រាកនៅមន្ទីរពេទ្យ រហូតទៅដល់ជិតមួយឆ្នាំ។ បន្ទាប់ពីគ្រោះថ្នាក់នេះកើតមាន ជីវិតរបស់ នាងក៏កាន់តែមានភាពលំបាកខ្លាំងឡើងៗ។ ទោះជាយ៉ាងណានាងបាន និយាយថា ការដែលអាចយកឈ្នះសម្ភាធផ្លូវចិត្តរបស់នាងគឺជាសមិទ្ធិផល ដែលធ្វើឲ្យនាងមានមោទនភាពបំផុតសម្រាប់ខ្លួនឯង។
“ ខ្ញុំស្ទើរតែធ្វើអត្តឃាតខ្លួនឯងពីព្រោះខ្ញុំមានអារម្មណ៍អស់សង្ឃឹមក្នុងជីវិត។ ខ្ញុំបានចំណាយពេលមួយភ្លែតហើយគិតអំពីកូនស្រីរបស់ខ្ញុំ។ ប្រសិនបើ ខ្ញុំមិននៅរស់ដើម្បីគាំទ្រនាងទេគ្មាននរណាម្នាក់អាចជួយនាងបាននោះទេ។ ដូច្នេះខ្ញុំបានខិតខំគ្រប់វិនាទីទោះបីខ្ញុំមិនអាចដើរដោយជើងទាំងពីរក៏ដោយ។
“ក្នុងនាមជាស្ត្រីម្នាក់ដែលមានពិការភាពរស់នៅក្នុងសង្គម ទោះបីគ្រួសារ មិនបានជួយគាំទ្រថវិការពេញលេញ ខ្ញុំនៅតែតស៊ូព្យាយាមបន្តដើម្បីជីវិត បើទោះបីក្នុងកាលៈទេសៈអ្វីក៏ដោយ។”
La Da
La Da is a 35 year-old woman, she used to be a garment worker but when Covid-19 hit she lost her job. She is a single mother and lives with her daughter in a one room apartment she is renting in Battambang. She has become a wheelchair user due to her lower leg impairment that occured after she fell from a tree. She used to sell vegetables at the local market but she lost her job after the accident as she had to stay at the hospital for almost a year. After her accident, life had become very difficult for La Da. However, she says that overcoming her mental breakdown is her proudest accomplishment.
“I almost commit suicide because I felt so hopeless in life. I took a moment and thought about my daughter. If I am not alive to support her, nobody would be able to standby for her. So I worked hard every second although I can’t walk with two legs.”
ងួន វាសនា
ជួបជាមួយ ងួន វាសនា នាងម្តាយម្នាក់រស់នៅជាមួយកូនប្រុស មានអាយុ ៤២ ឆ្នាំ នៅក្នុងបន្ទុកជាមួយបងស្រីនៅខេត្តបាត់ដំបង។ នៅឆ្នាំ ២០១៧ វាសនាបានជួប គ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ជាមួយរបស់គាត់មិត្តម្នាក់ នៅពេលដែលពួកគាត់កំពុងធ្វើដំណើរក្នុងគោលបំណងផ្សារភ្ជាប់វិស័យអាជីវកម្មរៀងខ្លួនតែជាអកុសល លទ្ធផលនៃការរងរបួសនេះបានបណ្តាលឲ្យពាក់កណ្តាលនៃជើងខាងឆ្វេងរបស់
នាងត្រូវបានបាត់បង់។ កូនប្រុសរបស់នាងគឺជាអ្វីដែលធ្វើឱ្យនាងនៅបន្តដំណើរទៅ មុខទៀត។ គាត់គាំទ្រនាងឆ្លងកាត់ទាំងគ្រាល្អនិងគ្រាលំបាកក្នុងជីវិត។ បើគ្មានគាត់ នាងបានអាចនិយាយថានាងនឹងត្រូវមានជំងឺបាក់ទឹកចិត្តឬអាចដល់ថ្នាក់ធ្វើអត្តឃាត ខ្លួនឯងទៀតផង។
ចាប់តាំងពីខ្ញុំមានពិការភាពអ្នកជិតខាងនិងមិត្តភក្តិរបស់ខ្ញុំមួយចំនួនតបានរើសអើងមកកាន់ខ្ញុំ។ ខ្ញុំបានព្យាយាមជំនះខ្លួនឯងហើយគិតថាវាគ្រាន់តែជាបំណែកអំបែង មួយតែប៉ុន្នោះ ហើយសូម្បីបីតែជាផ្លូវនោះពិបាកក៏ដោយខ្ញុំនឹងនៅតែបន្តដើរទៀត។
៉ទោះខ្ញុំពិការពាក់កណ្តាលនៃជើងខាងឆ្វេងរបស់ខ្ញុំ វាគឺជាគុណវិបត្តិមួយសម្រាប់ខ្ញុំ ប៉ុន្តែខ្ញុំនៅតែញញឹមពីព្រោះខ្ញុំបានឃើញកូនប្រុសរបស់ខ្ញុំមានអនាគតភ្លឺស្វាង ខ្ញុំសប្បាយចិត្ត”
Ngoun Veasna
Meet Ngoun Veasna, she is a 42 year-old single mother, her son lives with her sister in Battambang province. In 2017 Veasna had a traffic accident with a friend as they were on a business trip and unfortunately as a consequence of the injuries caused by the accident she lost a part of her left leg. Her son is what keeps her going. He supports her through the good and the bad times in life. Without him, she has said that she would of fallen into depression or maybe even committed suicide.
“Ever since I had a disability some of my neighbors and friends discriminated against me. I have tried to challenge myself and think of it as just a piece of cake although the road is hard I will keep walking.”
“Having half of my leg cut off is a disadvantage for me but I learned to smile because as long as I can see my son having a bright future which now he has, I am happy…”
” All I asked from everyone is to stop discriminating against people living with disability because it may be fun for them to see us suffer but it isn’t for us.”
ផឺន ភ័ស
“ខ្ញុំមិនមានមិត្តភក្តិច្រើនទេពីព្រោះពួកគេច្រើនតែធ្វើតម្រាប់តាមរបៀបការដើររបស់ខ្ញុំ” ។ ផន ភ័សមានអាយុ ២៩ ឆ្នាំរស់នៅក្នុងផ្ទះដ៏កក់ក្តៅមួយ ជាមួយម្តាយរបស់នាងនៅក្នុងបាត់ដំបង។ ផន ភ័សហ្វឹកហាត់កីឡាបាល់ បោះ ប្រកបដោយវិជ្ជាជីវៈនិងបណ្តុះផ្សិតនៅផ្ទះជាមុខរបរបន្ទាប់បន្សំ។ ជើងខាងឆ្វេងរបស់នាងមានភាពស្វិតដោយសារពីជំងឺខួរឆ្អឹងខ្នងកាលពីវ័យកុមារ។ នាងប្រាប់ថាម្តាយរបស់នាងតែងតែគាំទ្រនាងនឹងថែមទាំង បង្រៀននាងឱ្យរឹងមាំ ចេះគោរពនិងចេះមើលថែខ្លួនឯងជានិច្ច។
“ ខ្ញុំមានក្តីបារម្ភក្នុងការធ្វើដំណើរដោយសារតែកង្វះខាតហិរញ្ញវត្ថុនៅក្នុង គ្រួសាររបស់ខ្ញុំ។ វាជាបញ្ហាប្រឈម សម្រាប់ខ្ញុំក្នុងការមានលទ្ធភាពបង់ ថ្លៃការចំណាយទៅលើការធ្វើដំណើរ ប៉ុន្តែខ្ញុំបានស្នើសុំអ្នកជិតខាងខ្ញុំ ឱ្យជួយខ្ញុំពេលណាដែលខ្ញុំត្រូវការ។
“អ្វីដែលខ្ញុំសុំពីអ្នករាល់គ្នាគឺសូមបញ្ឈប់ការរើសអើងទៅកាន់មនុស្សដែលរស់នៅក្នុងស្ថានភាពពិការ វាអាចផ្តល់ភាពរីករាយដល់អ្នកក្នុងការ ឃើញទុក្ខលំបាករបស់យើង តែវាមិនមែនដូច្នោះទេសម្រាប់ពួកយើង។”
Phern Phors
“ I don’t have many friends because they often repeat the way I walk.”
29 year-old Phern Phors lives in a nice home with her mother in Battambang. Phors plays basketball professionally and grows mushrooms at home as an alternative business. She has a left leg impairment stemming from childhood polio. Her mother has always been supportive, teaching her to be strong and respectful and to always look after herself.
“I’m scared of traveling due to financial instability in my family. It is a challenge for me to afford the travel cost but I asked my neighbors to help me out when I’m in need.
ព្រីង ថន
ព្រីនថនលេងកីឡាបាល់បោះនិងជាអ្នកលក់រាយម្នាក់នៅផ្ទះរបស់នាង។ ថនប្រាប់ ថាឪពុកនាងគឺជាជនគំរូសម្រាប់នាង គាត់តែងតែគាំទ្រនាងនិងផ្តល់ដំបូន្មានល្អ ៗ ដល់នាងជានិច្ច។ នៅពេលនាងមានអាយុមួយឆ្នាំមានឆ្កែមួយក្បាលបានរត់បុក នាងហើយចាប់តាំងពីពេលនោះស្ថានភាពជើងរបស់នាងនៅមានសភាពធម្មតានៅឡើយ។ នៅពេលនាងមានអាយុ ១០ ឆ្នាំនាងបានចាប់ផ្តើមប្រើប្រាស់ឈើជ្រត់ ដើម្បីជួយទប់ជំហរជើងខណៈដែលភាពចុះខ្សោយនេះបានផ្តល់ប៉ះពាល់ដល់ស្ថេរភាពការដើររបស់នាង។ ពេញមួយជីវិតរបស់នាងហើយទៅហើយ ដែលត្រូវប្រឈមមុខនឹងការរើសអើងនិងការមើលងាយពីអ្នកដ៏ទៃ។
ទោះបីជាមានការរើសអើងនិងការមើលងាយពីមនុស្សដែលនៅជុំវិញខ្ញុំក៏ដោយ ខ្ញុំបានលើកទឹកចិត្តខ្លួនឯងចូលរួមក្នុងការបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈជាច្រើនដូចជា វេទិការស្ត្រីមានពិការភាពនៅខេត្តបាត់ដំបងអស់រយៈពេល ៣ឆ្នាំ ដែលបានជួយឲ្យខ្ញុំអាចក្រោកឈរឡើងហើយប្រាប់ខ្លួនឯងថាខ្ញុំអាចធ្វើវាបាន
“យើងពិការប៉ុន្តែយើងខ្លាំង។”
Pring Thorn
Pring Thorn plays basketball and works as a retailer from her house. Her father is her role model, he has always supported her and given her good advice. When she was one year old, a dog crushed her and ever since she has had difficulties walking. When she was 10 years old, she started using a leg supporter as her impairment affected her stability. Her whole life she has had to deal with discrimination and people bullying her.
“Despite discrimination and bully from people around me, I motivate myself to participate in many vocational training such as going to an organization called Women Forum at Battambang [local name organization] for three years which helped me to stand up and prove to myself I am strong and can do it”
“We have impairment but we are strong!”